الف: مصوبه نظام فني و اجرائي طرحهاي عمراني كشور
با توجه به ضرورت حاكم بر برنامه دوم پنج ساله توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي و با توجه به شرايط جديد اقتصادي كشور اصلاح و تكميل اصول مصوب نظام فني و اجرائي به شماره 7250 / ت 166 هـ مورخ 17/3/67 احساس گرديد. لذا نظام فني و اجرائي طرحهاي عمراني كشور به شماره 24525 / ت 14898 هـ مورخ 4 /4 / 1375 به تصويب هيات وزيران رسيد.
اين نظام جديد مبتني بر سه مرحله است:
- مطالعات تحقيقاتي و بنيادي كه اساس و پايه استانداردها و معيارها و مطالعات مورد نياز براي برنامهريزي و شناخت منابع و نيازها است.
- تهيه طرح مشتمل بر انجام مطالعات شناسايي و توجيه فني و اقتصادي و طراحي اوليه ( تا پايان فاز1)
- اجراي طرح مشتمل بر انجام طراحي تفصيلي، اجراي عمليات ساخت، كنترل و نظارت .
گستره يا مباحث مطرح شده در نظام فني و اجرائي شامل موارد زير ميباشد:
الف: مطالعات بنيادي، تحقيقاتي، پايه، منطقهاي( آمايش سرزمين) و جامع بخشي
ب: معيارها، استانداردها و ضوابط فني
پ: تهيه طرح ، تهيه طرح شامل موارد زير ميگردد:
1 – مديريت بر تهيه طرح
1 /1 – مديريت بر تهيه طرح از جنبه ايفاي وظايف قانوني غير قابل واگذاري
1 /2 – خدمات مديريت تهيه طرح
2 – مطالعات شناسائي، توجيه فني، اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي ( امكان سنجي اوليه)
3 – مطالعه و طراحي اوليه و توجيه فني، اقتصادي و اجتماعي ( امكان سنجي نهايي)
ت: اجراي طرح ، اجراي طرح شامل موارد زير ميگردد:
- مديريت بر اجراي طرح از جنبه ايفاي وظايف قانوني غير قابل واگذاري
- خدمات مديريت و كنترل
2/1 خدمات مديريت اجراي طرح
2/2 كنترلهاي مهندسي
2 /3 كنترل پروژه
2 /4 نظارت
- خدمات و فعاليتهاي اجرايي:
3 /1 طراحي تفضيلي و اجرايي
3 /2 تهيه يا ساخت كالا و تجهيزات
3 /3 پيمانكاري اجرا ( عمليات اجرايي و نصب)
3 /4 آماده سازي براي شروع بهره برداري
ث: ارزشيابي
در اين نظام مديريت طرح با هدف كاهش تعداد بالاي پروژههاي ناتمام كشور پيشبيني گرديده است. طبق بند ج قسمت 4 اصول و مباني كلي حاكم بر نظام فني و اجرائي، به منظور تقويت توان فني و اجرايي كشور از طريق حمايت از نيروهاي فني داخلي و كمك به ايجاد واحدهاي بزرگ براي انجام مراحل مختلف، واحد مديريت طرح پيشبيني گرديده است.
رعايت موارد زير در مرحله تهيه طرح توصيه گرديده است:
- تهيه طرح بر اساس استفاده حداكثر از منابع و امكانات محلي و داخلي
- بالا بردن كيفيت خدمات مشاورهاي تهيه طرح از طريق ايجاد رقابت سازنده بين واحدهاي تشخيص صلاحيت شده در هنگام ارجاع كار و ارزيابي جامع پيشنهادهاي دريافتي از اين واحدها در هياتهاي تخصصي
- سازماندهي متناسب واحدهاي مديريت بر تهيه طرح و احتراز از واگذاري وظيفه مديريت بر تهيه طرح به دستگاههايي كه وظيفه اصلي آنها انجام فعاليتهاي ديگر است و انتقال كارشناسان مربوط به واحدهايي كه وظيفه مستقيم در اين مورد دارند.
ب: بخشنامههاي سازمان مديريت و برنامهريزي كشور
بر اساس مصوبه هيات وزيران ( مصوبه شماره 24525 / ت 14898 هـ مورخ 4/4/75)، سازمان برنامه و بودجه ( معاونت امور فني ) به عنوان متولي و متصدي تهيه و پيشنهاد ضوابط نظام جديد معرفي گرديد تا بر آن اساس موجبات تحقق عيني نظام فراهم گردد.
- سازمان برنامه و بودجه طي بخشنامه شماره 842/54 – 1088 / 102 مورخ 3/3/1378، «موافقتنامه، شرايط عمومي و شرايط خصوصي پيمانها و مقررات آنها» را به كليه دستگاه هاي اجرائي ، مهندسان مشاور و پيمانكاران ابلاغ نمود. اين بخشنامه داراي پيوستهاي زير ميباشد:
- دستور العمل نحوه تكميل و تنظيم موافقتنامه، شرايط عمومي و شرايط خصوصي پيمانها و مقررات مربوط به آنها
- موافقتنامه
- شرايط عمومي پيمان
- شرايط خصوصي پيمان
- بر اساس بخشنامه شماره 1970 / 54 – 2531/102 مورخ 10/5/1378 سازمان برنامه و بودجه «شرح عمومي خدمات مديريت طرح» از نوع گروه دوم به كليه دستگاههاي اجرايي و مهندسان مشاور ابلاغ گرديد.
اين بخشنامه شامل دو فصل و هفت بخش به شرح زير ميباشد:
فصل اول: شرح عمومي خدمات مديريت طرح در دوره تهيه طرح
بخش 1 – شرح عمومي خدمات مديريت طرح در مرحله مطالعات شناسايي، توجيه فني ، اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي ( امكان سنجي اوليه )
بخش 2 – شرح عمومي خدمات مديريت طرح در مرحله مطالعات شناسائي، توجيه فني، اقتصادي ، اجتماعي و زيست محيطي (امكان سنجي نهايي)
فصل دوم: شرح عمومي خدمات مديريت طرح در دوره اجراي طرح
بخش 1 – شرح عمومي خدمات مديريت طرح در مرحله واگذاري خدمات و كارهاي دوره اجراي طرح
بخش 2 – شرح عمومي خدمات مديريت طرح در مرحله طراحي تفصيلي و اجرايي
بخش 3 – شرح عمومي خدمات مديريت طرح در مرحله تهيه و ساخت كالا و تجهيزات و پيمانكاري اجرا (عمليات اجرايي و نصب )
بخش 4 – شرح عمومي خدمات مديريت طرح در مرحله آماده سازي براي بهره برداري
بخش 5 – شرح عمومي خدمات مديريت طرح در مرحله بهره برداري آزمايشي يا دوره تضمين طرح
- بر اساس بخشنامه شماره 9/54-74/102 مورخ 9/1/1379 سازمان برنامه و بودجه ، « دستور العمل انتخاب و انعقاد قراردادهاي مديريت طرح » براي اجرا به كليه دستگاههاي اجرايي سازمانهاي برنامه و بودجه استانها و واحدهاي خدمات مديريت طرح تا هنگام ابلاغ آيين نامه تشخيص صلاحيت، انتخاب و ارجاع كار و موافقتنامه و شرايط عمومي قرار داد واحدهاي خدمات مديريت طرح ابلاغ گرديد.
- بر اساس بخشنامه شماره 977/54 – 1295/102 مورخ 11/3/1379 سازمان برنامه و بودجه « شرح عمومي خدمات مشاوره در دوره ساخت و تحويل كار براي طرحهاي غير صنعتي» از گروه اول ( لازم الاجرا) به كليه دستگاههاي اجرايي، واحدهاي خدمات مديريت طرح، مشاوران و واحدهاي خدمات مشاوره ابلاغ گرديد تا براي اجراي طرحهاي غير صنعتي كه خدمات مرحله سوم آنها ( مشتمل بر انجام طراحي تفصيلي، اجراي عمليات ساخت ، كنترل و نظارت ) واگذار ميگردد مورد استفاده قرار گيرد.
- بر اساس بخشنامه شماره 2460/54 – 842 / 105 مورخ 29/4/1379 سازمان برنامه و بودجه، « موافقتنامه و شرايط عمومي همسان قرار دادهاي خدمات مشاوره» همراه با مقررات ذيربط گروه اول ( لازم الاجرا) به كليه دستگاههاي اجرايي، مهندسان مشاور و پيمانكاران ابلاغ گرديد تا براي انعقاد قراردادهاي مطالعه، طراحي و نظارت طرحها با واحدهاي خدمات مشاوره مورد عمل قرار گيرد.
- بر اساس بخشنامه شماره 2622/54 – 1251/105 مورخ 12/5/1379 سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور، « دستور العمل ارجاع و انعقاد قرار داد با واحدهاي خدمات مديريت طرح» از نوع اول (لازم الاجرا) ابلاغ گرديد. اين دستورالعمل پس از ابلاغ جايگزين دستورالعمل شماره 9/54 – 74/102 مورخ 9/1/1379 « دستورالعمل انتخاب و انعقاد قراردادهاي مديريت طرح» گرديد.
- بر اساس بخشنامه شماره 2753/54 – 1670/105 مورخ 24/5/1379 سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور ، « موافقتنامه و شرايط عمومي همسان قرار دادهاي خدمات مشاوره پژوهشي» به كليه دستگاههاي اجرايي ، سازمانهاي مديريت و برنامه ريزي استانها و واحدهاي خدمات مشاوره پژوهشي به منظور رعايت مفاد اين دستورالعمل از طرف دستگاههاي اجرايي، مهندسان مشاور و ديگر عوامل در طرحها و پروژههايي كه تمام يا بخشي از هزينه اجراي آنها از محل اعتبارات طرحهاي عمراني تامين ميگردد، ابلاغ گرديد.
8 . « دستورالعمل ارجاع كار و انعقاد قرارداد با واحدهاي خدمات مديريت طرح» به شماره 26722/101 مورخ 21/2/82 سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور براي پروژههاي از نوع اول ( لازم الاجرا) ابلاغ گرديد تا در طرحهايي كه استفاده از واحدهاي خدمات مديريت طرح در آنها لازم ميباشد بكار گرفته شود.
اين دستورالعمل پس از ابلاغ جايگزين بخشنامه شماره 2622/54 – 1251/105 مورخ 12/5/1379 گرديد.
- « دستورالعمل انتخاب و ارجاع كار به واحدهاي خدمات مديريت طرح» به شماره 194859/101 مورخ 21/10/83 سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور براي پروژههاي از نوع اول ( لازم الاجرا) ابلاغ گرديد. اين دستور العمل پس از ابلاغ جايگزين بخشنامه شماره 26722/101 مورخ 21/2/82 «دستورالعمل ارجاع كار و انعقاد قرار داد با واحدهاي خدمات مديريت طرح» و همچنين بخشنامه شماره 1970/54-2531/102 مورخ 10/5/78 « شرح عمومي خدمات مديريت طرح» گرديد.